انسان‌ها چرا کاری را انجام می‌دهند

پژوهش‌ها حول این موضوع که انسان‌ها چرا کاری را انجام می‌دهند از تاریخ دیرینه علم در غرب و شرق محل بحث بوده است مثلاً اینکه آیا همیاری و نوع دوستی و به اصطلاح فلسفی طبیعت اجتماعی انسان باعث کارهای اوست یا خودخواهی و به عبارت دیگر نفع شخصی او.
اما گذشته از این بحث فلسفی که انسان مدنی الطبع است یا مستخدم بالطبع بالاخره دو گونه تبیین می‌توانیم برای روابط اجتماعی داشته باشیم
۱. مبتنی بر عدالت مثل اینکه برای حل دعاوی و اختلاف ها سراغ قاضی و دادگاه می‌رویم یا برای ادای حقوق کارگر و کارفرما قانون و مقررات تنظیم می‌کنیم و مانند آن.
۲. مبتنی بر همیاری مثل اینکه از روی ترحم به فقرا کمک می‌کنیم در فعالیت‌های داوطلبانه و انجمنی صنفی شرکت می‌کنیم و مانند آن

بحث ما اکنون این است که آیا مکانیزم‌های مرتبط به کسب و کار می‌تواند از نوع دوم باشد یا همیاری را صرفاً باید در خیریه‌ها و NGO و فعالیت‌های تبری یا رایگان دنبال کرد این عبارت کسب و کار محبت محور بحث را دقیقاً به همین جا می‌کشاند
ما می‌خواهیم بگوییم دقیقاً راهی فراگیر (مقیاس پذیر) وجود دارد که ما را به سمت حل پایدار مسائل اجتماعی می‌کشاند بدون آنکه لازم باشد قبل از آن به منابع رایگان دست پیدا کنیم به نحوی که این روابط همیاری متقابل باشد نه یک فعالیت ترحم آمیز.
اما این همیاری از کجا اهمیت پیدا می‌کند چرا ما به همیاری نیاز داریم
مسئله در انتخاب بین نفع کوتاه مدت (و معمولاً فردی) و انتفاع بلند مدت (و معمولاً جمعی) شروع می‌شود.
نمونه‌هایش را می‌توان در محیط زیست دید آنجایی که انسان‌ها بین استفاده حداکثری از طبیعت یا نگهداری آن برای آیندگان مخیرند یا در امنیت یا در سیاست در سلامت و … رد پای این انتخاب پیدا می‌شود.
و در علم اخلاق فضیلتی به نام حریت زبان زد است که ما اکنون از آن به آزادگی و آزادمنشی تعبیر می‌کنیم در گذشته دانشمندان این حوزه آن را این چنین معنی کرده‌اند
« حالتی که انسان مال و اموال را از راه‌های بهتر به دست آورد و در چیزهای مناسب خرج کند »
(برگرفته از اخلاق ناصری_ خواجه نصیرالدین طوسی)

نتیجه اینکه این پیوستار و حتی تطابق میان واحدهای اجتماعی نوع یک (عدالت عدالت محورها به مثابه کسب و کار) و نوع دوم (یعنی محبت محورها به مثابه خیریه و حتی خانواده) می‌تواند گونه جدید از واحدهای اجتماعی را خلق کند ؛ شاید بهتر باشد بگوییم بازگشت معنا کسب و کاری محبت محور.

—
توضیح (پی‌نوشت)
جالب‌تر اینکه این حریت به آن محبت نسبت هم دارد آن نوعی از محبت را نیکو شمردند که از سر حریت و آزادگی باشد نه از سر ریا و نمایش این گونه از محبت با خودش محبت دیگران را به همراه دارد.

منابع
مسکویه رازی تهذیب‌الاخلاق
خواجه نصیرالدین طوسی اخلاق ناصری
پل.ای.ام فان لانگه و دیگران_ دوراهی‌های اجتماعی