درسنامه 8: تدوین استراتژی بازاریابی برای کسب و کار اجتماعی

مقدمه:

داشتن یک استراتژی بازاریابی مؤثر برای کسب و کار اجتماعی شما حیاتی است. بدون برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند، نمی‌توانید به درستی پیام اجتماعی خود را به مخاطبان برسانید و تأثیرگذاری کافی داشته باشید. در این درسنامه، مراحل اصلی تدوین یک استراتژی بازاریابی برای کسب و کار اجتماعی را بررسی می‌کنیم، و شما یاد خواهید گرفت که چگونه از این استراتژی‌ها برای رسیدن به اهداف اجتماعی و اقتصادی خود استفاده کنید.

1. تعیین اهداف بازاریابی اجتماعی

اولین قدم در تدوین استراتژی بازاریابی این است که اهداف مشخصی برای خود تعیین کنید. این اهداف باید روشن، قابل اندازه‌گیری و واقع‌گرایانه باشند. اهداف بازاریابی می‌تواند شامل افزایش آگاهی از برند اجتماعی، جذب مخاطبان جدید، افزایش فروش یا مشارکت در یک کمپین اجتماعی باشد.

روش 1: تنظیم اهداف SMART

برای موفقیت در بازاریابی اجتماعی، اهداف شما باید به روش SMART تنظیم شوند:

• Specific (مشخص): هدف دقیق و روشن باشد. مثلا “افزایش آگاهی از برند در بین نوجوانان 15 تا 18 سال”.
• Measurable (قابل اندازه‌گیری): باید بتوانید میزان پیشرفت را اندازه‌گیری کنید. مثلاً “افزایش دنبال‌کنندگان در اینستاگرام به 5000 نفر تا پایان سال”.
• Achievable (دست‌یافتنی): هدف باید واقع‌بینانه و دست‌یافتنی باشد.
• Relevant (مرتبط): هدف باید با مأموریت اجتماعی کسب و کار شما مرتبط باشد.
• Time-bound (محدود به زمان): باید یک بازه زمانی مشخص برای رسیدن به هدف تعیین کنید.

روش اجرایی:

در ابتدا یک لیست از اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت بازاریابی تهیه کنید. به‌عنوان مثال، هدف کوتاه‌مدت شما ممکن است “افزایش ترافیک وب‌سایت” باشد و هدف بلندمدت شما “ایجاد یک جامعه پایدار از مشتریان وفادار”.

مثال:

اگر کسب و کار اجتماعی شما در زمینه کاهش زباله‌های پلاستیکی فعالیت می‌کند، می‌توانید هدف بازاریابی خود را به این شکل تنظیم کنید: “تا پایان سال جاری، 10 هزار نفر را در کمپین آگاهی‌بخشی ما درباره کاهش استفاده از پلاستیک مشارکت دهیم”.

2. تحلیل بازار و مخاطبان هدف

بعد از تعیین اهداف، باید یک تحلیل دقیق از بازار و مخاطبان خود انجام دهید. شما باید بدانید که مشتریان و ذی‌نفعان شما چه کسانی هستند، چه انتظاراتی دارند و چگونه می‌توان آن‌ها را به‌درستی جذب کرد.

روش 2: ایجاد شخصیت مشتری (Customer Persona)

شخصیت مشتری یک پروفایل تخیلی است که نمایانگر یک گروه خاص از مشتریان یا مخاطبان شماست. این پروفایل به شما کمک می‌کند تا بهتر درک کنید که مشتریان شما چه نیازها و چالش‌هایی دارند و چگونه می‌توانید به آن‌ها پاسخ دهید.

روش اجرایی:

1. اطلاعات دموگرافیک (سن، جنسیت، محل زندگی) و رفتارهای خرید مخاطبان خود را شناسایی کنید.
2. برای هر دسته از مخاطبان، یک یا چند شخصیت مشتری ایجاد کنید. این شخصیت‌ها باید نشان‌دهنده علایق، چالش‌ها و انگیزه‌های مخاطبان شما باشند.

مثال:

برای کسب و کاری که در حوزه محصولات بازیافتی فعالیت می‌کند، یک شخصیت مشتری می‌تواند به این شکل باشد: “زهرا، 28 ساله، ساکن تهران، علاقه‌مند به محیط زیست، به دنبال خرید محصولاتی است که به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند”.

3. تدوین استراتژی محتوای بازاریابی

محتوا یکی از قدرتمندترین ابزارهای بازاریابی در دنیای امروز است. استراتژی محتوای شما باید به‌گونه‌ای طراحی شود که پیام‌های اجتماعی و مأموریت کسب و کار شما را به‌طور مؤثر به مخاطبان منتقل کند.

روش 3: استفاده از تکنیک‌های داستان‌گویی (Storytelling)

یکی از بهترین روش‌ها برای جذب مخاطب و انتقال پیام‌های اجتماعی، داستان‌گویی است. شما می‌توانید از داستان‌هایی استفاده کنید که نشان دهد چگونه کسب و کار شما به حل یک مشکل اجتماعی کمک کرده است.

روش اجرایی:

• داستان‌های واقعی از مشتریان یا جامعه هدف خود تهیه کنید و آن‌ها را به‌عنوان محتوای اصلی خود به اشتراک بگذارید. به‌عنوان مثال، اگر کسب و کار شما در حوزه آب آشامیدنی سالم فعالیت می‌کند، می‌توانید داستان خانواده‌هایی که از خدمات شما بهره‌مند شده‌اند را روایت کنید.
• از ویدیوهای کوتاه، مقالات یا پست‌های وبلاگی برای انتقال این داستان‌ها استفاده کنید.

مثال:

شرکت اجتماعی Charity: Water که در زمینه تأمین آب سالم فعالیت می‌کند، از داستان‌گویی در محتوای خود به‌طور گسترده استفاده می‌کند. آن‌ها با نشان دادن تأثیرات پروژه‌هایشان در جوامع مختلف، مخاطبان را به حمایت مالی تشویق می‌کنند.

تمرین پیوسته:

مرحله 1: تنظیم اهداف SMART

1. سه هدف بازاریابی برای کسب و کار اجتماعی خود تنظیم کنید که به روش SMART تدوین شده باشند.
2. هر هدف باید دقیقاً توضیح دهد که چه چیزی می‌خواهید به دست آورید، چگونه آن را اندازه‌گیری می‌کنید و در چه بازه زمانی می‌خواهید به آن برسید.

مرحله 2: ایجاد شخصیت مشتری

1. دو یا سه شخصیت مشتری برای مخاطبان هدف خود ایجاد کنید. این شخصیت‌ها باید نمایانگر نیازها، علایق و چالش‌های مختلف جامعه هدف شما باشند.
2. برای هر شخصیت مشتری، یک استراتژی محتوایی خاص تدوین کنید که به نیازهای آن‌ها پاسخ دهد.

مرحله 3: تدوین استراتژی محتوای بازاریابی

1. بر اساس اهداف و شخصیت‌های مشتری، یک تقویم محتوایی برای یک ماه آینده تهیه کنید. در این تقویم باید مشخص کنید که چه نوع محتوایی (ویدیو، مقاله، پست شبکه‌های اجتماعی) و در چه زمانی منتشر خواهد شد.
2. از تکنیک داستان‌گویی در تدوین محتواهای خود استفاده کنید. یک یا دو داستان واقعی از تأثیرات اجتماعی کسب و کار خود تهیه و آن را در محتوای بازاریابی خود به کار ببرید.

4. تعیین بودجه بازاریابی و کانال‌های توزیع

حالا که اهداف و محتوای بازاریابی خود را مشخص کرده‌اید، نوبت به تعیین بودجه و انتخاب کانال‌های توزیع مناسب می‌رسد. بودجه شما به شما کمک می‌کند که تصمیم بگیرید چه مقدار منابع برای هر بخش از بازاریابی اختصاص دهید و چگونه به‌طور مؤثر آن‌ها را مدیریت کنید.

روش 4: تحلیل هزینه‌ها و انتخاب کانال‌های مناسب

برای هر کانال بازاریابی (مثل تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی، ایمیل مارکتینگ، تبلیغات در رسانه‌های سنتی)، باید هزینه‌های آن را محاسبه کنید. سپس باید تعیین کنید که چه بخشی از بودجه خود را به هر کانال اختصاص می‌دهید.

روش اجرایی:

ابتدا یک لیست از کانال‌های بازاریابی تهیه کنید که ممکن است برای شما مفید باشد. سپس برای هر کانال بودجه‌ای تعیین کنید. برای مثال، اگر قصد دارید در فیسبوک تبلیغ کنید، بودجه‌ای برای تبلیغات هدفمند در نظر بگیرید. همچنین اگر از ایمیل مارکتینگ استفاده می‌کنید، باید هزینه‌های مربوط به ابزارهای ارسال ایمیل و مدیریت آن‌ها را محاسبه کنید.

مثال:

یک شرکت اجتماعی که در حوزه آموزش به کودکان محروم فعالیت می‌کند، ممکن است 50% از بودجه خود را به تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و لینکدین اختصاص دهد، و 20% دیگر را به برگزاری رویدادهای حضوری برای جذب مخاطبان اختصاص دهد.

مرحله 4: تدوین بودجه بازاریابی

1. بر اساس استراتژی‌های محتوایی و اهداف بازاریابی خود، یک بودجه برای هر کانال بازاریابی تعیین کنید.
2. تعیین کنید که چه بخشی از بودجه به کانال‌های دیجیتال، چه بخشی به رسانه‌های سنتی و چه بخشی به رویدادهای حضوری اختصاص خواهد یافت.

نتیجه‌گیری:

تدوین استراتژی بازاریابی مؤثر، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند است. با تعیین اهداف SMART، شناسایی مخاطبان، تدوین استراتژی محتوایی و مدیریت بودجه، می‌توانید پیام‌های اجتماعی کسب و کار خود را به‌طور مؤثر به جامعه هدف منتقل کنید. تمرین‌های پیوسته این درسنامه شما را در مسیر تدوین یک استراتژی بازاریابی جامع و موفق یاری خواهد کرد.

این درسنامه شامل توضیحات جامع و تمرین‌های پیوسته است که مراحل مختلف تدوین یک استراتژی بازاریابی اجتماعی را پوشش می‌دهد. اگر نیاز به تغییرات دارید یا مبحث خاص دیگری در حوزه بازاریابی را می‌خواهید پوشش دهم، خوشحال می‌شوم آن را اصلاح کنم!